tapetum lucidum

• hayvanların gözlerinde bulunan ve gece görmelerini sağlayan, karanlıkta yeşil renkte parlayan ve retinanın önünde yer alan bir tabakadır.
• carnivorlarda tapetum cellulosum lucidum
  ruminant ve equidaelerde ise tapetum fibrosum lucidum adlarını alır.
• birçok omurgalı hayvanın gözlerinde bulunan ve gece görmelerini sağlayan,karanlıkta parlayan,retinanın önünde yer alan fotoreseptörler icin mevcut ışığı artıran bir tabakadır.
  en basitinden gece gördüğünüz bir kedinin,gözlerinin parlamasının sebebi bu tabakadır.
• insan gözünde bulunmayan bu tabaka, kedi ve köpeklerin gözlerinin flaşlı fotoğraflarda parlamasına neden olur.
• artık çoğu akıllı cihazda "remove red eye" seçeneği olsa da eski fotoğraflar, gözleri kırmızı çıkan insanlarla doludur. flaştan gelen ışık retinaya çarpar ve koroid de kan damarı zengini bir yapı olduğundan göz bebeğinden geri yansıyan ışık kırmızı görünür. bazı hayvanların, geceleri bir ışık kaynağı ile karşı karşıya kaldıklarında gözlerinin parlaması da aslında bununla aynı mekanizma ile ortaya çıkan bir durumdur, sadece o "bazı hayvanlar"da, bizlerde olmayan bir membran vardır. tapetum lucidum o membrandır.
  
  latincede tapetum, halı veya goblen gibi anlamlarda kullanılırmış, fakat tapetum lucidum'u "parlak tabaka" şeklinde çevirmek daha anlamlıdır. geceleri parlayan gözler genellikle kedilerle ilişkilendirildiğinden kedi gözünün sırrı olarak bilinir, lakin kedilere özgü değildir. fevkalade de bir görüntüsü vardır.
  
  ren geyiği
  inek
  zürafa
  
  eğer böyle bir tabakamız olsaydı bizler de gece görüşüne sahip olurduk. tapetum lucidum, bazı hayvanlar için karanlıkta yansıtıcı işlevi görüyor. doğadaki görsel adaptasyonun oldukça hoş bir örneği. çeşitli istisnalar olsa da, genelde memeli hayvanlarda bulunuyor.
  
  timsahlar genelde kırmızı renk yansıtıyorlar.
  
  timsah
  
  aynı hayvanın, farklı koşullarda farklı renkler yansıtması da mümkün. tabakadan yansıyan ışığın dalga boyu, dolayısıyla rengi pek çok faktöre bağlı olarak değişiklik gösterebiliyor. pigmentasyonu veya tabakanın yapısını herhangi bir biçimde etkileyebilecek olan bir değişimi, ışık renginin değişimi ile gözlemleyebilirsiniz.
  
  mesela national geographic'e ait olan ren geyiği tapetum lucidumu fotoğrafında, bir mavi bir de sarı renk görülüyor. bildiğimiz gibi ren geyikleri arktik ve subarktik bölgelerde yaşayan hayvanlar. bu hayvanların göz bebekleri, uzun süren kışlarda aylarca geniş kaldığından bu durum kılcal damarlarının zorlanmasına sebebiyet veriyor. akabinde de gözlerindeki basınç değişimi glokoma kadar gidiyor. basıncın artması da tapetumdaki kollajen lifleri arasındaki sıvıyı sıkıştırıyor. haliyle, ren geyiklerinde normalde sarı olan dalga boyunun mavileşmesi, patolojik bir vakaya işaret.
  
  kedilerde ise renk varyasyonu oldukça geniş. kedilerin durumu pigmentasyonlarındaki çeşitlilikler ile bağlantılı olarak ortaya çıkıyor. trafikte kullanılan "kedi gözü" fikrini ortaya atan percy shaw da aldığı patentler için tapetum luciduma bir teşekkür borçlu. olmasaydı, olmazdı.